Skip to main content

Rola i znaczenie rysi w ekosystemach leśnych

Rola i znaczenie rysi w ekosystemie leśnym dotyczy głównie ich wpływu na populacje innych gatunków. Rysie odżywiają się przede wszystkim dzikimi ssakami kopytnymi, głównie z rodziny jeleniowatych Cervidae. Preferują one sarnę, jednak polują także na młode jelenie. Zające, drobne gryzonie, ptaki i inne gatunki zwierząt są jedynie niewielkim uzupełnieniem ich diety, a wpływ drapieżnictwa rysi na ich populacje jest nieznaczny.

W latach dziewięćdziesiątych w Puszczy Białowieskiej rysie zabijały rocznie od 110 do 181 saren na 100 km2, usuwając średnio 26% wiosennych liczebności tego gatunku. Drapieżnictwo rysi obniżało średnio o 64% przyrost populacji saren, będąc najważniejszych czynnikiem śmiertelności tego gatunku. Rysie nie wykazywały przy tym preferencji w stosunku do płci, wieku, czy też kondycji fizycznej saren. Wpływ rysi na populację jelenia był znacznie mniejszy. Drapieżniki te zabijały rocznie od 42 do 70 jeleni na 100 km2, średnio 10% wiosennych stanów ich populacji, obniżając przyrost populacji jelenia o średnio 33%. Polując na jelenie rysie wyraźnie preferowały osobniki młode i będące w słabej kondycji.

Dzięki drapieżnictwu rysie stają się nie tylko istotnymi czynnikami śmiertelności, jak to ma miejsce w odniesieniu do sarny i w mniejszym stopniu do jelenia, ale są również dostarczycielami pokarmu dla całej rzeszy innych gatunków. Pozostałości ofiar rysi są wykorzystywane przez wiele gatunków ssaków i ptaków (Jobin i in. 2000, Selva i in. 2005), dla których to źródło pokarmu jest niezwykle ważne szczególnie zimą (Helldin i Danielsson 2007). Resztki ofiar drapieżników pełnią także istotną funkcję w zwiększaniu ilości składników pokarmowych w glebie (Bump i in. 2009) oraz stymulowaniu różnorodności gatunkowej bezkręgowców (Melis i in. 2004).

Wpływ drapieżnictwa rysi na działalność człowieka

W Polsce rysie niezmiernie rzadko wyrządzają szkody wśród zwierząt gospodarskich. Notowano nieliczne przypadki ataków na inwentarz (głównie owce) w Karpatach, nie wydaje się więc by wpływ tego gatunku na hodowlę miał jakiekolwiek znaczenie gospodarcze. Rysie zabijać mogą również psy domowe i koty. Psy i koty są ważnym czynnikiem śmiertelności dzikich zwierząt, a ich drapieżnictwo uważane jest za jedno z istotniejszych zagrożeń zarówno dla gatunków chronionych, jak i łownych. Dlatego też usuwanie przez rysie włóczących się zwierząt domowych z kompleksów leśnych należy uważać za dodatkową korzyść z ich obecności.

Rosnąca od lat liczebność dzikich ssaków kopytnych przyczynia się do wzrostu nakładów na ochronę upraw leśnych przed zgryzaniem i spałowaniem. W ramach gospodarki leśnej są to koszty idące w dziesiątki milionów złotych. Regulacja liczebności dzikich kopytnych jest obecnie jednym z priorytetów ochrony zasobów leśnych. Rysie, dzięki swojemu wpływowi na populacje jeleniowatych, a zwłaszcza sarny, powinny więc być traktowane jako naturalni sprzymierzeńcy leśników.

 

Psy w lesie

© fot. Robert Mysłajek

Kot domowy polujący na ptaki

© fot. Robert Mysłajek

Spałowanie uprawy leśnej przez jelenie

© fot. Sabina Nowak

Kontakt

dr hab. Sabina Pierużek-Nowak – prezes
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
+48 606 110 046

Śledź nas


© 2022 Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”. All rights Reserved.   Powered by Indico.pl / mapa witryny