dr hab. Sabina Nowak

Psy powstały w procesie udomowienia wilków. Jako najbliżsi krewni mogą się ze swoimi dzikimi przodkami kojarzyć, a powstałe w ten sposób mieszańce są płodne. W w środowisku naturalnym do krzyżowania się pomiędzy nimi dochodzi niezwykle rzadko. W ostatnich kilkunastu latach w Polsce potwierdzono fenotypowo i genetycznie zaledwie kilka takich przypadków (dane Instytutu Genetyki i Biotechnologii, Wydziału Biologii, UW).

Przypadki hybrydyzacji przebadane w innych europejskich krajach wskazują, że dochodzi do niej zwykle wówczas, gdy samica wilka skojarzy się z samcem psa (Vilà et al. 2003, Iacolina et al. 2010, Muñoz-Fuentes et al. 2010, Godinho et al. 2011), sytuacja odwrotna – krzyżowanie się samca wilka z suką psa jest znacznie rzadsze (Hindrikson i in. 2012). Powodem tego „mezaliansu” jest brak w pobliżu niespokrewnionego samca wilka w czasie, gdy wilczyca ma cieczkę, czyli w lutym. Może się zdarzyć, że młoda samica przybywa w obszar niezasiedlony jeszcze przez wilki, lub też w jej otoczeniu są tylko blisko spokrewnione wilki, jej ojciec i bracia. Bywa też, że jej partner zostaje upolowany lub skłusowany tuż przed rują. Jeśli w lesie, gdzie żyje taka samica, wałęsają się psy, może dojść do skojarzenia się z psem.

W odróżnieniu od wilków, psy zwykle nie pomagają samicom w wychowaniu potomstwa. Zatem wyżywieniem i wychowaniem miotu mieszańców zajmuje się tylko i wyłącznie wilczyca, ewentualnie z pomocą ubiegłorocznego potomstwa, jeśli takie posiada. Szczenięta rodzą się najczęściej w wykopanej przez matkę norze, a potem czekają w dobrze ukrytym legowisku na przyniesiony przez nią pokarm. Gdy dorosną, zaczynają towarzyszyć jej w polowaniach na dzikie zwierzęta kopytne. Mogą one odziedziczyć po ojcu szereg cech wyglądu (np. mniejszy wzrost, krótki ogon, klapnięte uszy, psie umaszczenie i strukturę sierści) oraz szereg psich genów odpowiedzialnych za adaptacje pokarmowe czy fizjologiczne, natomiast ich zachowanie w ogromnej mierze kształtuje się we wczesnej młodości, gdy stale przebywają z matką wilczycą. Fakt, iż od urodzenia hybrydy mają kontakt wyłącznie z wilkami (matką i ewentualnie młodymi wilkami - potomkami matki z poprzedniego roku) powoduje, że zachowują się i reagują na zagrożenia (w tym na ludzi), identycznie jak wilki. Można powiedzieć, że są „głęboko przekonane, iż są wilkami”. Nie ma na to wpływu fakt, że ich wygląd może znacząco odbiegać od wyglądu reszty grupy rodzinnej. Uwarunkowania te powodują, że mieszańce wilków z psami nie są ani bardziej zuchwałe ani bardziej niebezpieczne dla ludzi niż wilki.

Literatura:

• Godinho R., Llaneza L., Blanco J.C., Lopes S., Álvares F., García E.J., Palacios V., Cortés Y., Talegón J., Ferrand N. 2011. Genetic evidence for multiple events of hybridization between wolves and domestic dogs in the Iberian Peninsula. Molecular Ecology 20: 5154–5166.
• Hindrikson M., Männil P., Ozolins J., Krzywinski A., Saarma U. 2012. Bucking the trend in wolf-dog hybridization: first evidence from Europe of hybridization between female dogs and male wolves. PLoS ONE 7(10): e46465.
• Iacolina L., Scandura M., Gazzola A., Cappai N., Capitani C., Mattioli L., Vercillo F., Apollonio M. 2010. Y-chromosome microsatellite variation in Italian wolves: a contribution to the study of wolf-dog hybridization patterns. Mammalian Biology 75: 341–347.
• Muñoz-Fuentes V., Darimont C.D., Paquet P.C., Leonard J.A. 2010. The genetic legacy of extirpation and re-colonization in Vancouver Island wolves. Conservation Genetics 11: 547–556.
• Vilà C., Walker C., Sundqvist A.-K., Flagstad Ø., Andersone Z., Casulli A., Kojola I., Valdmann H., Halverson J., Ellegren H. 2003. Combined use of maternal, paternal and bi-parental genetic markers for the identification of wolf–dog hybrids. Heredity 90: 17–24.